Od 1 stycznia 2017 r., z tytułu urodzenia się żywego dziecka z ciężkim i nieodwracalnym upośledzeniem albo nieuleczalną chorobą zagrażającą życiu, przysługuje prawo do jednorazowego świadczenia w wysokości 4 000 zł.
Jednorazowe świadczenie w wysokości 4 000 zł przysługuje matce lub ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka bez względu na dochód.
Aby uzyskać świadczenie jednorazowe w wysokości 4 000 zł, należy:
- złożyć wniosek w ośrodku pomocy społecznej odpowiednim do miejsca zamieszkania w terminie 12 miesięcy od dnia urodzenia dziecka
- zaświadczenie lekarskie, potwierdzające ciężkie i nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu (zaświadczenie takie powinno być wystawione przez lekarza z którym NFZ zawarł umowę o udzielenie świadczeń opieki zdrowotnej, albo lekarza który jest zatrudniony lub wykonuje zawód w przychodni z którą NFZ zawarł umowę o udzielenie świadczeń opieki zdrowotnej, posiadającego specjalizację II stopnia lub tytuł specjalisty w dziedzinie: położnictwa i ginekologii, perinatologii lub neonatologii, neurologii dziecięcej, kardiologii dziecięcej lub chirurgii dziecięcej)
- zaświadczenie lekarskie lub zaświadczenie wystawione przez położną potwierdzające, że matka dziecka pozostawała pod opieką medyczną nie później niż od 10 tygodnia ciąży do dnia porodu.
Jednorazowe świadczenie nie przysługuje, jeżeli dziecko zostało umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie (oznacza to dom pomocy społecznej, młodzieżowy ośrodek wychowawczy, schronisko dla nieletnich, zakład poprawczy, areszt śledczy, zakład karny, szkołę wojskową lub inna szkołę, jeżeli instytucje te zapewniają całodobowe pełne nieodpłatne utrzymanie) albo w pieczy zastępczej. Jednorazowe świadczenie nie przysługuje również w przypadku martwego dziecka.
Jednorazowe świadczenie, podobnie jak świadczenie rodzinne oraz świadczenie wychowawcze, podlega unijnej koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Oznacza to, że w przypadku gdy osoba uprawniona do jednorazowego świadczenia lub członek rodziny tej osoby przebywa poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej w państwie, w którym mają zastosowanie przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (tj.w kraju UE, EOG lub Szwajcarii i nie jest to pobyt turystyczny, leczniczy ani związany z podjęciem nauki), wniosek wraz z dokumentami zostanie przekazany Wojewodzie Małopolskiego w celu ustalenia, czy w danej sprawie zachodzi koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego.
